Σύγχρονη στρατηγική

διαφύλαξης και ανάδειξης της πολιτιστικής κληρονομιάς

Σωτήρης Μπόλης (2004-σήμερα)
Οργανισμός Πριμαρόλια (2019-σήμερα)

Η στρατηγική σχεδιάζεται και αναπτύσσεται από το 2004 έως και σήμερα, με στόχο την ανάδειξη περιοχών και αντικειμένων ισχυρού ιστορικού και πολιτιστικού ενδιαφέροντος, την διαφύλαξη της πολιτιστικής κληρονομιάς και την ενίσχυση της τοπικής συνοχής, των τοπικών κοινοτήτων, της πολιτιστικής και τουριστικής ταυτότητας των τόπων.
Πρόκειται για μια συγκεκριμένη μεθοδολογία η οποία εφαρμόζεται με τις σχετικές προσαρμογές κατά περίπτωση. Εκκινώντας από την αρχική αναγνώριση του αντικειμένου, ξεδιπλώνει τον σχεδιασμό και τις δράσεις της χτίζοντας σε βάθος χρόνου σταθερά αποτελέσματα.
Βασικό στοιχείο της στρατηγικής είναι η συνομιλία και η συνεργασία με τις τοπικές κοινότητες, ώστε το αποτέλεσμα να είναι «κοινό προϊόν» και να υποστηριχθεί και στο μέλλον.

Μερικά από τα έργα και τα αποτελέσματα εφαρμογής της στρατηγικής ανά ενότητα και χρονολογική σειρά:

Α. Έργα και δράσεις που σχετίζονται με στοιχεία ΑΠΚ

1. Τσακώνικος χορός (στοιχείο ΑΠΚ «Τσακώνικος χορός», 2015).
Συμβολή στις ενέργειες προετοιμασίας εγγραφής του (2014). Διαρκής ενασχόληση στο θεματικό φεστιβάλ Μελιτζάzz Λεωνιδίου (2011-σήμερα) με δημιουργία εκδηλώσεων, εντύπων, παρουσιάσεων και μαθημάτων. Ειδική θεματική στο Μελιτζάzz 2017 «Λαβύρινθος» και υλοποίηση του «μεγαλύτερου τσακώνικου χορού» (1.301 χορευτές). Παράλληλη ανάλογη ενασχόληση με την υπόλοιπη τσακώνικη κληρονομιά (διάλεκτος, υφαντική, αρχιτεκτονική, γαστρονομία, ανθρωπογενές περιβάλλον).

2. Υφαντική Γερακίου (στοιχείο ΑΠΚ «Η υφαντική τέχνη για τη δημιουργία κιλιμιών στον όρθιο αργαλειό στο Γεράκι Λακωνίας», 2019).
Μελέτη και δημιουργία πρότασης επετειακών δράσεων (Ελλάδα 2021). Αρχικός σχεδιασμός και υποστήριξη του Πολιτιστικού Συλλόγου Γερονθρών για την δημιουργία της «Πειραματικής Δομής Διδασκαλίας της Υφαντικής Τέχνης» στο Γεράκι Λακωνίας (2021). Δημιουργία ταυτότητας, κειμένων και υλικού προβολής του εγχειρήματος (2022-2023).

3. Μαύρη σταφίδα (στοιχείο ΑΠΚ «Η καλλιέργεια της μαύρης (κορινθιακής) σταφίδας», 2018).
Δημιουργία ΑΜΚΕ Πριμαρόλια (2019). Δημιουργία θεματικού Φεστιβάλ Πριμαρόλια (5 χρόνια). Έρευνα αρχείων, δημιουργία Ομάδας Προφορικής Ιστορίας ΟΠΙ-ΜΑΣ, έρευνα αφηγητών και καταγραφή συνεντεύξεων προφορικής ιστορίας, δημιουργία και δημόσια διάθεση αποθετηρίου. Ψηφιακός πολιτισμός, ψηφιακές περιηγήσεις στις εκθέσεις των φεστιβάλ. Εκπαιδευτικά πακέτα και προγράμματα για μαθητές και ενηλίκους.

4. Λιαστός οίνος Μαλβαζία (υπέβαλε Δήλωση Πρόθεσης Υποβολής, 2024).
Δημιουργία διεθνούς έργου Malvasia myth (2018), δημιουργία ταυτότητας και ψηφιακών υποδομών, δράσεις ενημέρωσης και δικτύωσης. Διεύθυνση Malvasia Myth Network. Ένταξη στην πολιτιστική διαδρομή Iter Vitis. Δημιουργία θεματικού Malvasia Festival Monemvasia (2023). Συγγραφή και υποβολή Δήλωσης Πρόθεσης Υποβολής Στοιχείου ΑΚΠ.

Β. Άλλα έργα περί τοπικής ιστορίας και πολιτιστικής κληρονομιάς

1. Αμπελοοινική παράδοση Νεμέας.

Συντονισμός και υλοποίηση έργου αναβάθμισης, ανάδειξης και προβολής. Σεμινάρια και ημερίδες ενημέρωσης/κατάρτισης επιχειρηματιών. Οινική σήμανση περιοχής Νεμέας. Σχεδιασμός και δημιουργία του Κέντρου Προβολής Οίνου Νεμέας «Φλιάσιο Μέλαθρο» στο παλιό δημοτικό σχολείο. Δημιουργία cluster αμπελουργών-οινοποιών ΕΝ.Ο.Α.Ν. και τεχνική διεύθυνση. Σχεδιασμός και υλοποίηση Φεστιβάλ «Μεγάλες Μέρες της Νεμέας» 2006.

2. Χορωδίες και Φιλαρμονικές Πελοποννήσου.
Συμμετοχή στον σχεδιασμό και την υλοποίηση προγράμματος για την ενίσχυση και ανάδειξη των Χορωδιών και Φιλαρμονικών της Περιφέρειας Πελοποννήσου. Σχεδιασμός, καλλιτεχνική επιμέλεια και συντονισμός πολιτιστικών εκδηλώσεων «Φεστιβάλ Πελοποννήσου». Κοντσέρτα και πολιτιστικά διήμερα σε διάφορες πόλεις, συνεργασία με την Κρατική Ορχήστρα Αθηνών και την Αγγλική ορχήστρα κλασσικής μουσικής O.A.E. (2013-2015).

3. Αρχείο Τσακωνιάς.
Σχεδιασμός και δημιουργία ιστοχώρου, ανάρτηση αρχειακού υλικού του Συλλόγου (2015).

4. Φάμπρικα Πολιτισμού Λεωνιδίου.
Συμμετοχή στην μετατροπή του παλαιού εργοστασίου σε σύγχρονο πολυχώρο και μουσείο. Σχεδιασμός και υλοποίηση δράσεων σήμανσης, ανάδειξης και προβολής. Δημιουργία ταυτότητας, υλικού προβολής και ιστοχώρου (2014-2015).

5. Αμπελοοινική παράδοση Αιγιαλείας.
Σχεδιασμός, καλλιτεχνική διεύθυνση και υλοποίηση του Φεστιβάλ Οινοξένεια Αιγιαλείας για τα έτη 2016, 2017, 2018. Δράσεις σε διάφορα σημεία του αμπελώνα της περιοχής. Έρευνα αμπελοινικών χαρακτηριστικών της περιοχής, δικτύωση φορέων και επιχειρήσεων, δράσεις ανάδειξης και εξωστρέφειας, οινικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, εμπλοκή και τίμηση προσωπικοτήτων (Alexander Payne κ.ά.).

6. Οδοντωτός Διακοπτού-Καλαβρύτων.
Σύλληψη, σχεδιασμός, καλλιτεχνική διεύθυνση και υλοποίηση Φεστιβάλ «Εν συρμώ – Γιορτές του Οδοντωτού» (2016, 2017, 2018). Συνεργασία με Αν. Σχολή Καλών Τεχνών, πολιτιστικές και καλλιτεχνικές εκδηλώσεις, δράσεις στο Φαράγγι-Γεωπάρκο Χελμού-Βουραϊκού κ.ά.

7. Επέτειος 200 ετών ελληνικής επανάστασης 2021.
Σχεδιασμός και υλοποίηση δράσεων για περιοχές της Πελοποννήσου και τους φορείς:

  • Ίδρυμα «Καπετάν Βασίλη και Κάρμεν Κωνσταντακόπουλου», TEMES S.A. (Costa Navarino). Εικαστική/πολιτιστική προσέγγιση και ανάδειξη του εγχειρήματος «Προορισμός Πελοπόννησος (Μοριάς 21: Στα χνάρια της Ιστορίας)».
  • Δήμος Αιγιαλείας. Δημιουργία ταυτότητας και οπτικοακουστικού υλικού.
  • Δήμος Καλαμάτας. Εκπόνηση επιχειρησιακού σχεδίου, δημιουργία ταυτότητας και οπτικοακουστικού υλικού, σχεδιασμός και συντονισμός υλοποίησης εμβληματικών δράσεων, δημιουργία ιστοχώρου και υλικού προβολής. Μελέτη Ψηφιακού μουσείου – Κέντρου προβολής διπλωματίας Καλαμάτας.
  • Περιφέρεια Πελοποννήσου. Εκπόνηση επενδυτικού σχεδίου «Μοριάς. Τόπος ηρώων» και μελετών υλοποίησης έργων.

8. Επίδαυρος – Βίωμα.
Αναβάθμιση και επέκταση Γιορτής Αγροτουρισμού Επιδαύρου (2023). Ποιοτική αναμόρφωση και επέκταση των εκδηλώσεων με στόχο την συνολική ανάδειξη των ιστορικών, περιβαλλοντικών και παραδοσιακών χαρακτηριστικών του Δήμου Επιδαύρου.

9. The Mechanism – Kythera Antikythera festival.
Σχεδιασμός Φεστιβάλ με αφορμή τον Μηχανισμό των Αντικυθήρων, για γνωριμία με την ιστορία, τον πολιτισμό και των τόπο των δύο νησιών. Πιλοτική παρουσίαση το 2023.

Γ. Έργα πολιτιστικού/εναλλακτικού τουρισμού

  1. Μεγάλες Μέρες της Νεμέας. Σχεδιασμός και υλοποίηση εκδηλώσεων, 2006.
  2. Φεστιβάλ Μελιτζάzz Λεωνιδίου. Σύλληψη, σχεδιασμός, καλλιτεχνική διεύθυνση και υλοποίηση, 2011-σήμερα.
  3. Φεστιβάλ Πελοποννήσου. Σχεδιασμός, καλλιτεχνική διεύθυνση και υλοποίηση, 2013-2015.
  4. Estella Festival Παραλίου Άστρους. Σύλληψη, σχεδιασμός, καλλιτεχνική διεύθυνση και υλοποίηση, 2015.
  5. Εν Συρμώ – Γιορτές του Οδοντωτού. Σύλληψη, σχεδιασμός, καλλιτεχνική διεύθυνση και υλοποίηση του φεστιβάλ, 2016-2018.
  6. Φεστιβάλ Οινοξένεια Αιγιαλείας. Σχεδιασμός, καλλιτεχνική διεύθυνση και υλοποίηση, 2016-2018.
  7. Φεστιβάλ Πριμαρόλια. Σύλληψη, σχεδιασμός και υλοποίηση, 2019-σήμερα.
  8. Επίδαυρος – Βίωμα. Σύλληψη, σχεδιασμός και συντονισμός υλοποίησης εκδηλώσεων, 2023.
  9. Malvasia Festival Monemvasia. Σύλληψη, σχεδιασμός, καλλιτεχνική διεύθυνση και υλοποίηση, 2023.

Δ. Ερευνητικά προγράμματα

  1. Ιστορική έρευνα για την μαύρη σταφίδα (Οργανισμός Πριμαρόλια).
  2. Έρευνα αρχείων και ψηφιοποίηση τεκμηρίων για την μαύρη σταφίδα (Οργανισμός Πριμαρόλια).
  3. Έρευνα αφηγητών καταγραφή συνεντεύξεων προφορικής ιστορίας για την μαύρη σταφίδα (Οργανισμός Πριμαρόλια) και την Τσακώνικη κληρονομιά (Φεστιβάλ Μελιτζάzz).
  4. Έρευνα ιστορίας και διεθνούς πολιτιστικής διαδρομής Μαλβαζία οίνου (έργο Malvasia Myth και Malvasia Festival Monemvasia).

Ε. Προγράμματα συμμετοχικής καταγραφής/ συμμετοχικής πολιτιστικής χαρτογράφησης

  1. Έρευνα τσακώνικης υφαντικής, συνεντεύξεις με υφάντρες, δημιουργία εντύπων και υλικού, δημιουργία έκθεσης υφαντικής και εξέλιξη σε μόνιμη έκθεση και εργαστήρια (Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2013).
  2. Έρευνα τσακώνικης αρχιτεκτονικής, δημιουργία και ανάρτηση υλικού, δημιουργία εκθέσεων και ημερίδων (Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2015).
  3. Έρευνα περί Τσακώνων καλλιτεχνών, εκθέσεις ζωγραφικής, πολιτιστικές δράσεις (Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2017).
  4. Έρευνα αφηγητών, καταγραφή συνεντεύξεων προφορικής ιστορίας στο Λεωνίδιο, περί της τσακώνικης κληρονομιάς (Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2019).
  5. Δημιουργία Ομάδας Προφορικής Ιστορίας: ΟΠΙ-ΜΑΣ, Μαύρη σταφίδα – Πριμαρόλια (2021).
  6. Έρευνα αφηγητών, καταγραφή συνεντεύξεων προφορικής ιστορίας στις περιοχές της μαύρης σταφίδας – Πριμαρόλια (2021-σήμερα).
  7. Έρευνα/καταγραφή στοιχείων περί της υφαντικής τέχνης Γερακίου Λακωνίας, υποστήριξη δημιουργίας της «Πειραματικής Δομής Διδασκαλίας της Υφαντικής Τέχνης» (2022).

ΣΤ. Εκπαιδευτικά προγράμματα και δράσεις

  1. Παιδικά εργαστήρια και παιχνίδια τσακώνικης διαλέκτου στα Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2011 και 2012.
  2. Εργαστήρια χορού ενηλίκων στο Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2013.
  3. Παιδικά εργαστήρια κρουστών και εργαστήρια χορού ενηλίκων στο Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2014.
  4. Παιδικά εργαστήρια ζωγραφικής στο Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2017.
  5. Προγράμματα δύο εβδομάδων για μαθητές α’βάθμιας και β’βάθμιας εκπαίδευσης στα Φεστιβάλ Πριμαρόλια 2019 (1.100 μαθητές) και Πριμαρόλια 2023 (417 μαθητές).
  6. Παιδικά εργαστήρια τσακώνικου χορού στο Φεστιβάλ Μελιτζάzz
  7. Σεμινάριο φωνητικής στο Φεστιβάλ Πριμαρόλια 2021.
  8. Παιδικό διαδραστικό εκπαιδευτικό παιχνίδι επαυξημένης πραγματικότητας στο Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2022.
  9. Εργαστήριο καλαθοπλεκτικής για ενήλικες στο Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2022.
  10. Διήμερο εκπαιδευτικό σεμινάριο “Animation και μαύρη σταφίδα” (20 ενήλικες) στο Φεστιβάλ Πριμαρόλια 2023.
  11. Σεμινάριο χορού για ενήλικες Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2023.

Ζ. Αξιοποίηση και ανάδειξη διατηρητέων κτηρίων και αρχαιολογικών χώρων

Αναφέρονται χρονολογικά οι σχετικοί χώροι που αξιοποιήθηκαν και οι αντίστοιχες δράσεις που υλοποιήθηκαν στο πλαίσιο του συνολικού σχεδιασμού των φεστιβάλ και των πολιτιστικών δράσεων.

  1. Παλαιό Δημοτικό σχολείο Νεμέας. Διαμόρφωση σε χώρο προβολής οίνου και αμπελοοινικής παράδοσης Νεμέας «Φλιάσιο Μέλαθρο» (2006-2010).
  2. Παλαιό δημοτικό σχολείο Επισκοπής Τεγέας. Σχεδιασμός και εργασίες μετατροπής σε «Κέντρο Αγροτουρισμού», εκδηλώσεις και ημερίδες περί αγροτουρισμού και πολιτισμού της υπαίθρου της Πελοποννήσου (2008).
  3. Φάμπρικα Πολιτισμού, Λεωνίδιο. Εκθέσεις, εκδηλώσεις, συνέδρια, συναυλίες (Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2011-σήμερα).
  4. Πύργος Τσικαλιώτη, Λεωνίδιο. Εκθέσεις φωτογραφίας, ζωγραφικής, σύγχρονης τέχνης, εργαστήρια χορού και μουσικής, συναυλίες (Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2012-σήμερα).
  5. Κάστρο Παραλίου Άστρους και παραδοσιακός οικισμός. Εκθέσεις, ξεναγήσεις, συναυλίες, εκδηλώσεις λόγου (Estella Festival 2015).
  6. Πύργος Πολυτίμου, Λεωνίδιο. Εκθέσεις, εκδηλώσεις, συναυλίες, κινηματογράφος (Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2015-2017).
  7. Αρχοντικό Τσούχλου, Λεωνίδιο. Εκθέσεις, συναυλίες, κινηματογράφος, μόνιμη έκθεση και εργαστήρια τσακώνικης υφαντικής, μαθήματα τσακώνικης διαλέκτου (Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2015-σήμερα).
  8. Αρχοντικό Γεροφώτη, Λάκκα Αιγιαλείας. Εκδήλωση λόγου, κινηματογραφική προβολή και γευσιγνωσία (Φεστιβάλ Οινοξένεια 2016).
  9. Πολιτιστικό κέντρο «Αλέκος Μέγαρης» (παλαιό νοσοκομείο), Αίγιο. Εκθέσεις, συναυλίες, θεατρικές παραστάσεις, γευσιγνωσίες (Φεστιβάλ Οινοξένεια 2016-2018).
  10. Φαράγγι Βουραϊκού, Σιδηροδρομικοί σταθμοί Διακοπτού και Καλαβρύτων. Ενημερωτικές εκδηλώσεις, εκθέσεις τέχνης, συναυλίες, εργαστήρια (Φεστιβάλ «Εν συρμώ – Γιορτές του Οδοντωτού» 2016-2018).
  11. Μονή Ταξιαρχών Αιγίου. Έκθεση τεκμηρίων της Μονής, ημερίδα περί «Εκκλησίας και οίνου», γαστρονομικό γεγονός και συναυλία (Φεστιβάλ Οινοξένεια 2017).
  12. Κτήμα Μέγα Σπήλαιο (κτήρια κτήματος Μονής), Καλάβρυτα. Εκδηλώσεις λόγου, περιήγησης και γευσιγνωσίας (Φεστιβάλ Οινοξένεια 2017).
  13. «Κέντρο πληροφόρησης για τη χλωρίδα του Πάρνωνα», πρώην Δημοτικό σχολείο Βασκίνας, Λεωνίδιο. Εκθέσεις περιβαλλοντικού ενδιαφέροντος, ξεναγήσεις, παιδικά εργαστήρια, μαθήματα τσακώνικου χορού (Φεστιβάλ Μελιτζάzz 2017-σήμερα).
  14. Αρχοντικό Παναγιωτόπουλου, Αίγιο. Έκθεση σύγχρονης ζωγραφικής “Γιάννης Σπυρόπουλος”, παιδικά εργαστήρια, εκδηλώσεις λόγου (Φεστιβάλ Εν Συρμώ 2018).
  15. Κτήριο Τσίτσα (παλιά σταφιδαποθήκη), Αίγιο. Εγκατάσταση σύγχρονης τέχνης, εκδηλώσεις (Φεστιβάλ Οινοξένεια 2018).
  16. Κτήριο Κανελλόπουλου (πρώην σταφιδαποθήκη), Αίγιο. Διαμόρφωση και υποδομές χώρων, εκθέσεις σύγχρονης τέχνης, θεατρικές παραστάσεις, συναυλίες, εκδηλώσεις λόγου και ημερίδες, εργαστήρια (Φεστιβάλ Πριμαρόλια 2019-2020).
  17. Κήπος Χαρτοποιίας, Πολύκεντρο, Αίγιο. Έκθεση σύγχρονης τέχνης, εκδηλώσεις, συναυλίες, συνέδριο μαύρης σταφίδας (Φεστιβάλ Πριμαρόλια 2021).
  18. Παλαιός σιδηροδρομικός σταθμός, Αίγιο. Διαμόρφωση και υποδομές χώρων, ιστορική έκθεση, έκθεση σύγχρονης τέχνης, εκδηλώσεις λόγου, animation, συναυλίες (Φεστιβάλ Πριμαρόλια 2022).
  19. Κάστρο Μονεμβασιάς, Ναός Αγ. Νικολάου, πλ. Χρυσαφίτισσας και Ελκόμενου Χριστού, Οικία Γ. Ρίτσου. Έκθεση, διεθνείς ημερίδες και εκδηλώσεις, ιστορικοί περίπατοι, γευσιγνωσίες, παραστάσεις και συναυλίες (Malvasia Festival Monemvasia 2023).
  20. Βίλλα (σταφιδέμπορου) Κόλλα, Παν/μιο Πατρών, Κουκούλι Πάτρας. Ιστορική έκθεση, έκθεση σύγχρονης τέχνης, ξεναγήσεις, ενημερωτικές εκδηλώσεις, εργαστήρια (Φεστιβάλ Πριμαρόλια 2023).

Διακρίσεις και αναγνώριση έργων και στρατηγικής

  1. Ένταξη στο «Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς 2018» των Φεστιβάλ Οινοξένεια Αιγιαλείας, Estella Festival Παραλίου Άστρους και Φεστιβάλ Μελιτζάzz Λεωνιδίου.
  2. Απονομή “EFFE Label – Remarkable arts festival” για το Φεστιβάλ Μελιτζάzz (2015-2023) και το Φεστιβάλ Πριμαρόλια (2022-2023).
  3. Παρουσιάσεις σε συνέδρια και papers για τα φεστιβάλ Μελιτζάzz και Πριμαρόλια.
  4. Παρουσιάσεις σε διεθνή συνέδρια για τα έργα Malvasia Myth (Dubrovnik-Croatia, 2022) και Balkan cheese (Albena-Bulgaria, 2018 και Chisinau-Moldova, 2019).
  5. Συμμετοχή σε chapter διεθνούς έκδοσης (“OINOXENEIA: A Wine Tourism Event in Aigialeia, Peloponnese“, book “Wine Tourism Destination Management and Marketing – Theory and Cases” by M. Sigala · R. Robinson).
  6. Διαλέξεις σε μεταπτυχιακά τμήματα Πανεπιστημίων περί καλών πρακτικών των Φεστιβάλ Μελιτζάzz, Πριμαρόλια, Οινοξένεια, Εν Συρμώ.
  7. Case study – αντικείμενο μελέτης εργασιών μεταπτυχιακών φοιτητών Πολιτισμικής Διαχείρισης / Διοίκησης Πολιτισμικών Μονάδων για το φεστιβάλ Μελιτζάzz.
  8. Βραβεύσεις σε διαγωνισμούς για τα φεστιβάλ Μελιτζάzz και Οινοξένεια.
  9. Ένταξη του έργου Malvasia Myth και του Malvasia Myth Network στην πολιτιστική διαδρομή Iter Vitis – Cultural Route of the Council of Europe.

Σωτήρης Μπόλης
Ζήρια Αχαΐας ΤΚ 25009 | Τηλ. 6974642277
E-mail: sotirisbolis gmail.com

Οργανισμός Πριμαρόλια AMKE
Μέλη: Παναγιώτης Αγγελόπουλος, Γιάννης Παπαγιαννόπουλος, Δημήτρης Κωστόπουλος, Βασίλης Ψαρράς, Νάνσυ Χαριτωνίδου, Σωτήρης Μπόλης.

Εισοδίων 17, Αίγιο ΤΚ 25100 | Τηλ. 2691181201
www.primarolia.com

Αίγιο, Μάρτιος 2024